مجموعهی آوازهای گمشده، که تاکنون سه شماره از آن توسطِ مؤسسهی چهارباغ منتشر شده است، برخلافِ عنوانش، جُنگی از ساز و آوازهایی است که اغلبشان پیش از این نیز شناختهشده بودند؛ هرچند با این انتشار با سهولت بیشتری در دسترس عموم قرار گرفتهاند. مزیتِ انتشارِ چنین جُنگهایی نیز میتواند در همین نحوهی برخورد و دسترسی باشد که مسئولیتش را ناشر بر عهده گرفته است. همچنان که پیشتر یادآور شدهایم، محتوای یک مجموعهی تاریخی باید، پیش از هر چیز، از همین حیث به روشنی و صراحت رسیده باشد. آوازهای گمشده چنین روشنیای را ندارد و مشخص نمیکند که نمونهها با چه معیار و شاخصی شایستگیِ همنشینی در یک سیدی را کسب کردهاند. نمونههای سیدیِ نخست از این سلسله آلبومها دورههای گوناگونی از موسیقی ایرانی (حدِفاصلِ ضبطهای 1291 و نیمهی دههی 1340) را در بر میگیرند؛ از آوازهای جنابِ دماوندی، هنرمندِ همدوره با سالهای آخرِ فعالیتِ میرزاحسینقلی، تا آخرین ضبطهای خصوصی از آواز سلیمانِ امیرقاسمی بههمراهیِ سهتارِ سعید هرمزی. با این ترتیب، بهنظر میرسد آنچه چنین تولیدی را موجه کرده است، به احتمالِ زیاد، ناشناخته بودن و کمتر شنیدهشدگیِ پیشگفته است؛ اهدافی که بهسببِ فقدانِ اطلاعاتِ تاریخی و سَبْکیِ بهپیوست همچنان ابتر و نارس میمانند.
نخستین شماره از این سلسله آثار حتی از نظر تاریخی نیز مرتب نیست. با اثر ادیب خوانساری در 1310 شروع میشود؛ سپس به اجرای خصوصی ابوالحسن صبا و علی مستوفیان در 1327 میرود؛ بعد، با آواز حسینعلی نکیسا (چهارگاه)، دوباره به آغازِ قرن (1306) باز میگردد؛ و سپس به واسطهی دشتیِ جناب دماوندی و کمانچهی حسینخان اسماعیلزاده به 1291 قدم میگذارد؛ و این لِیلیبازیِ تاریخی را در چهار قطعهی دیگر ادامه میدهد. اینجاست که کارِ ناشر بیشتر به جورچین کردن مانند شده است، تا فراهمآوریِ ارزشی افزوده حولِ آثاری پیشتر موجود، اما از دسترس عموم دورمانده. ناشری چیز بیشتری است، یا انتظار میرود که باشد.
با این حال، آثاری که گرد آمدهاند، همچون اجناس یک دکانِ سمساری، گفتنیهای بسیاری برای ما دارند، که گفتهشدنشان خود وامدار همین انتشارِ نامناسب است. بنابراین، با توجه به مسلسل بودنِ این آلبومها، کوشش خواهد شد تا به بهانهی شمارههای دوم و سوم و احیاناً چهارمِ این مجموعه به دیگر جنبههایشان بپردازیم.
ادیب خوانساری، علی مستوفیان، نکیسا، سلیمان امیر قاسمی، جناب دماوندی، جلال تاج اصفهانی فرشاد توکلی آوازهای گمشده
برای خرید و دانلود آلبوم آوازهای گمشده به وبسایت بیپتونز مراجعه کنید.
31 فروردین 1398